۱۳۸۹ دی ۲۷, دوشنبه

غرور، افتخار و اضطراب در تونس

مردم تونس نخستین ملت عرب هستند که با خیزش قهرمانانه خود یک رژیم دیکتاتوری را به زانو در می‌آورند. با الهام از رویدادهای تونس، در برخی کشورهای عربی تظاهراتی روی داده و حتی چندین جوان در مصر، الجزایر و موریتانی خود را آتش زده‌اند تا شاید مانند جوان تونسی محمد البوعزيزی آغازگر موجی از تظاهرات اعتراضی باشند که به سقوط دیکتاتور انجامید. رویدارهای اخیر تونس برای بسیاری از جهانیان غیرمنتظره بود اما فعالیت سیاسی اپوزیسیون علیرغم افت و خیزهای بسیار، سال‌ها در تونس در جریان بوده است. منابع خبری مردم عادی تلویزیون الجزیره و دیگر تلویزیون‌های خارجی بوده و جوانان و روشنفکرانی که به اینترنت دسترسی داشته‌اند با استفاده از فیلترشکن صدها پلیس سایبری دولت تونس را دور زده‌اند و به وبگاه‌ها و وبلاگ‌های اینترنتی دسترسی یافته‌اند. جوانان تونسی می گویند که هر کدام از آنان به یک متخصص کاربرد فیلترشکن و دورزدن پلیس سایبری تبدیل شده اند.

امروز غرور و افتخار مردم تونس آمیخته است با انتظار و اضطراب. محمد غنوشی نخست وزیر تونس بعدازظهر امروز دوشنبه کابینه ائتلافی تونس را معرفی کرد. محمد غنوشی افزون بر این اعلام کرد که رسانه‌ها و اینترنت در تونس آزاد خواهند بود و همه زندانیان سیاسی نیز آزاد می‌شوند. اما آنچه موجی نگرانی مردم تونس شد ترکیب کابینه ائتلافی است. گذشته از چند چهره‌ اپوزیسیون درون مرزی، سه نفر از وزیران کلیدی دولت زین العابدین بن علی، یعنی وزیران کشور، امورخارجه و دارائی در پست‌های خود ابقا شده‌اند. ابقای این وزیران بیدرنگ موجب اعتراضات خیابانی در پایتخت تونس شد و پلیس با ماشین آبپاش، گاز اشک‌آور و شلیک هوائی به رویاروئی با تظاهرکنندگان پرداخت. به گفته فعالان سیاسی تونسی در اروپا، شایع است که محمد غنوشی نخست وزیر تونس همچنان با رئیس جمهور فراری زین العابدین بن علی در ارتباط است.

دفترهای حزب زین العابدین بن علی در آتش
در حالی که نیروهای پلیس بیشتر به زین العابدین بن علی وفادارند، آنچه مایه دلگرمی مردم تونس است، بیطرفی و یا حتی جانبداری ارتش از مبارزات مردمی است. مردم تونس دفترهای حزب زین العابدین بن علی "حزب تجمع قانون اساسی دموکراتیک" را در شهرها به آتش می‌کشند اما به بانک‌ها و اداره‌های دولتی آسیبی وارد نمی‌کنند. ارتش نیز اعلام کرده است که از ساختمان‌های دولتی، پل‌ها، ایستگاه‌های برق و مخابرات و مراکز مهم زیربنائی تونس محافظت خواهد کرد.

منصف مرزوقی کیست؟
نگرانی مردم تونس از ماندن چهره‌های کلیدی دولت زین العابدین بن علی در دولت ائتلافی از جمله به این علت است که هیچیک از چهره‌های اپوزیسیون نقش برجسته‌ای در مبارزات هفته‌های اخیر مردم نداشته و کوشش آشکاری برای رهبری این مبارزات نکرده‌اند. فعالترین تشکل‌ها در تظاهرات اخیر تونس، گروه‌های صنفی بوده‌اند. یکی از برجسته‌ترین چهره‌های اپوزیسیون تونس منصف مرزوقی، پروفسور علوم پزشکی، رهبر "کنگره جمهوری تونس" و رهبر پیشین سازمان حقوق بشر تونس است که هم اکنون در پاریس به سر می‌برد.

منصف مرزوقی (المنصف المرزوقی) متولد ۱۹۴۵ و فرزند یک وکیل مشهور و مبارز راه آزادی است. وی شماری کتاب در زمینه علم پزشکی و حقوق بشر نوشته است و سابقه سال‌ها فعالیت سیاسی و حقوق بشر و دفاع از حقوق کودکان در تونس و جهان عرب را دارد. وی پس از چندین بار به زندان افتادن در تونس، مقام پروفسوری خود در دانشگاه را از دست داد و ناچار به مهاجرت به فرانسه شد و از سال ۲۰۰۱ به عنوان پروفسور مهمان در پاریس مشغول به کار شد. در اکتبر ۲۰۰۶ یعنی هنگامی که وی در پاریس به سر می‌برد، در مصاحبه با تلویزیون الجزیره هم‌میهنان خود را تشویق کرد که در برابر رژیم تونس نافرمانی مدنی کنند. زین العابدین بن علی رئیس جمهور تونس به علت آن مصاحبه دولت قطر را به "کارزار دشمنانه" و آسیب رساندن به تونس متهم کرد. منصف مرزوقی در اکتبر همانسال خود به تونس بازگشت تا به گفته خود رژیم تونس را به مبارزه بطلبد. وی بر آن بود که یک مبارزه دمکراتیک و بدون خشونت را در تونس به راه بیندازد. در بازگشت به شهر خود "سوس" وی عملاً در حصر خانگی قرار گرفت.

بسیجی‌ها و لباس شخصی‌های تونسی
منصف مرزوقی در نخستین روزهای بازگشت به شهر "سوس" در تونس، به قصد قدم زدن در شهر از خانه بیرون رفت. پس از چند قدم ناگهان یک زن شروع به داد و فریاد کرد و ادعا کرد که منصف مرزوقی می‌خواسته است به سوی او دست درازی کند و "بسیجی‌ها و لباس شخصی‌های" زین العابدین بن علی نیز که یکباره آنجا ظاهر شده بودند فریاد زدند "خائن" و "یهودی کثیف" و وی را به تجاوز به آن زن متهم کردند!

منصف مرزوقی مبارزی صبور و میانه‌رو است که هدفش گذار مسالمت ‌آمیز به دمکراسی بوده است. وی با بهره‌گیری از تماس‌های بین‌المللی خود، اقدامات گسترده‌ای در راستای اطلاع رسانی پیرامون وضعیت اسف‌بار حقوق بشر و شرایط سخت زندانیان سیاسی در تونس انجام داده است. وی مخالف تحریم اقتصادی و تحریم توریستی تونس بوده و بر این باور بوده که مردم عادی از چنین تحریم‌هائی آسیب‌ می‌بینند. وی چنین می‌گوید که اسلامگرایان تونسی افراد مسالمت‌آمیزی هستند اما وی درباره تندروهای اسلامگرای تونسی که درعراق جنگ کرده و سپس به تونس بازگشته‌اند هشدار داده است. وی احتمالاً کاندیداتوری خود را در انتخابات ریاست جمهوری تونس اعلام خواهد کرد.

منابع: از جمله عفو بین الملل و آرشیو روزنامه "سونسکا داگبلادت" Svenska Dagbladet

منصف مرزوقی، منادی حقوق بشر در تونس - عکس از: اینگوار کارمهد، روزنامه سونسکا داگبلادت