خودسوزی محمد البوعزيزی، یک جوان تونسی در اعتراض به زورگوئی پلیس و فشارهای حکومتی به گسترش سریع اعتراضات و تظاهرات شجاعانه‌ای منجر شد که به فرار رئیس جمهور تونس انجامید. تونس کشوری است که در سال‌های اخیر بودجه و نیروی فراوانی را صرف آموزش کرده است. تونس دارای یک جمعیت نسبتاً بزرگ جوان و تحصیلکرده است که با وجود رشد اقتصادی کشور، برای یافتن کار با دشواری روبرو بوده‌اند. بیکاری گسترده، افزایش قیمت‌ها، سانسور و فقدان آزادی‌های سیاسی گروه‌های گسترده را در این کشور به ستوه آورده است. این بار هم رژیمی در خاورمیانه به لرزه درمی‌آید که علیرغم اعمال استبداد، در زمره خشن‌ترین و خونخوارترین رژیم‌ها نبوده است و حتی اقدامات مثبتی برای پیشرفت کشور انجام داده است.
شتاب رویدادهای هفته‌های اخیر و پیامدهای آن در تونس آنچنان سریع و غیرمنتظره بوده است که آگاه‌ترین ناظران سیاست تونس نیز از اظهارنظر قاطع درباره سمت و سوی این تحولات خودداری می‌کنند. برخی فعالان سیاسی تونسی در اروپا چنین باور دارند که پس از فرار رئیس جمهور زین العابدین بن علی، این ارتش است که عملاً قدرت را در دست گرفته است. نخست این محمد الغنوشی بود که چند ساعت پس از فرار زین العابدین بن علی اعلام کرد که طبق قانون اساسی کشور، قدرت را در دست گرفته است اما یک روز بعد فواد المیزع رئیس پارلمان این کشور اعلام کرد که وی پست ریاست جمهوری را در اختیار گرفته است.
آزادی زنان
وضعیت سیاسی و اجتماعی تونس از برخی جهات بی شباهت به وضعیت ترکیه در دهه‌های اخیر و ایران در زمان پادشاهی خاندان پهلوی نبوده است. تونس کشور اسلامی سکولار و نسبتاً مدرن اما فقیری است که از ثبات و رشد اقتصادی برخوردار بوده. صنعت گردشگری و کشاورزی در این کشور پیشرفت داشته و زنان از برخی آزادی‌ها برخوردار بوده‌اند. اگر چه تونس یک کشور اسلامی است اما آنچنان اثری از اسلام افراطی و تمامیت‌خواه در تونس نیست. هر چند زنان باحجاب در کوچه‌ها و خیابان‌های شهرهای تونس کم نیستند اما زنان و دختران بیشتری به ویژه در پایتخت و شهرهای بزرگ دیده می‌شوند که آزادانه پوشش و نحوه زندگی روزمره خود را انتخاب کرده‌اند. با وجود آنکه تونس یکی از آزادترین کشورهای عربی بوده است اما احزاب سیاسی و نهادهای مدنی در این کشور ممنوع بوده‌اند. سانسور گسترده در تونس شامل همه رسانه‌ها و حتی اینترنت بوده است اما اینترنت و فن‌آوری جدید راه‌های نوی پیش پای جوانان و شهروندان می‌نهد. گروه‌ها و تشکل‌های اینترنتی مانند "حزب دزدان دریائی" در انعکاس رویدادهای اخیر نقش قابل توجهی داشته‌اند.
شعبه سوئدی حزب دزدان دریائی دارای نماینده در پارلمان اروپاست.
فرار رئیس جمهور تونس و فروپاشی دیکتاتوری سیاسی در این کشور مایه افتخار مردم تونس است که با تظاهرات و خیزش شجاعانه خود نظام دیکتاتوری و پلیسی را به زانو درآوردند. این پیروزی در کشوری که فاقد آزادی‌های سیاسی بوده و از برخی دشواری‌های اقتصادی و بیکاری گسترده رنج می‌برد، توقعات بسیار بزرگی را در پی خواهد داشت. کمتر از یک سال پیش، در آوریل ۲۰۰۹ قرقیزستان نیز شاهد اعتراضات و خیزش خودجوشی بود که به تیراندازی پلیس به مردم، کشته شدن دهها نفر و سپس فرار رئیس جمهور قربان بک باقی اف منجر شد اما این کشور که فاقد سنت‌های دمکراتیک و نهادهای مدنی است، همچنان با دشواری‌های پیچیده سیاسی و اقتصادی دست به گریبان است.
فعالان حقوق بشر و اسلامگرایان در تلاش برای ایفای نقش سیاسی در تونس
فرار رئیس جمهور تونس و بستگان نزدیک وی نیز به تنهائی به حل مشکلات کشور تونس منجر نخواهد شد. دیکتاتور گریخته است و نظام دیکتاتوری و ماشین سرکوب ترک برداشته و لرزیده است اما همچنان پابرجاست. تونس کشوری است با جمعیت جوان و نسبتاً تحصیلکرده و مدرن اما این کشور فاقد سنت‌های دمکراتیک و نهادهای مدنی است. با وجود آنکه ارتش در روزهای اخیر کوشش داشته نظم را در شهرها برقرار کند اما با باز شدن در زندان‌ها هزاران زندانی جنائی فرار کرده‌اند و هرج و مرج، غارت و ناامنی گسترده در شهرها برقرار بوده است. حاکمان جدید مردم را به اتحاد و آرامش دعوت کرده‌اند و وعده انتخابات زودرس را داده‌اند. منصف مرزوقی، پروفسور علوم پزشکی، رهبر "کنگره جمهوری تونس" و رهبر پیشین سازمان حقوق بشر تونس که از برجسته ترین رهبران اپوزیسیون تونس است و سالیانی نیز در زندان تونس بوده، اکنون در پاریس به سر می برد و در راه بازگشت به تونس است. راشد غنوشی (شیخ راشد الغنوشی) رهبر گروه "حركه الاتجاه الاسلامی" معروف به "النهضت" نیز که در لندن زندگی می کند در راه بازگشت به تونس است. هر دو آنان خواهان ایفای نقش در سیاست تونس هستند.
گذار به دمکراسی یا اجرای موازین شرعی؟
آیا حاکمان کنونی تونس اراده‌ای برای مشارکت همه گروه های مردمی در قدرت سیاسی، توزیع عادلانه و عاقلانه قدرت و توجه به خواسته‌های مردم را دارند؟ آیا آنان میلی برای دمکراتیزه کرده جامعه تونس دارند و آیا آنان موفق خواهند شد عوامفریبان اسلامی تمامیت خواه را از صحنه قدرت دور نگاه دارند و مانع شوند که آنان از فضای باز سیاسی سوء استفاده کنند و نیروهای مردمی و دمکرات را منزوی کنند؟ آیا حاکمان سیاسی تونس وسوسه نخواهند شد تا در یک بازی سیاسی از جمله با وعده اجرای برخی موازین شرعی اسلامی و دستبرد به حقوق زنان با گروه‌های اسلامگرا مانند گروه "النهضت" راشد غنوشی سازش کنند و راه را برای دمکراتیزه کردن کشور سد کنند؟ آیا طبقه حاکم کوشش خواهد کرد تا برای حفظ سلطه خود از اسلام و اسلامگرایان به عنوان مانعی برای قدرت گرفتن مردمسالاری و مردمسالاران استفاده کند؟ در غیاب سنن دمکراتیک و نهادهای مردمی، تشنج و ناامنی همچنان در تونس حاکم است و وفاداران به زین العابدین بن علی مشغول خرابکاری و ایجاد ناامنی هستند. مردم شجاع تونس برای رسیدن به آزادی و دمکراسی راه پیچیده و درازی در پیش دارند.
زين العابدين بن علی در هنگام دیدار از محمد البوعزيزی در بیمارستان، پیش از مرگ وی.
عکس از "تونس الیوم"
http://www.tunisianewstoday.com/
تظاهرات در تونس. با فرار رئیس جمهور بازی تمام نشده است! راه رسیدن به دمکراسی برای مردم شجاع تونس طولانی است.عکس از "تونس الیوم"
http://www.tunisianewstoday.com/
